سود خریدوفروش تسهیلات تکلیفی ازدواج به جیب دلالان می رود | بازار سیاه وام ازدواج

به گزارش شهرآرانیوز؛ احتمالا شما هم چشمتان به تراکت‌هایی که در پیاده‌رو‌های خیابان‌های مشهد پخش می‌شود، افتاده است؛ تراکت‌هایی که این جمله در آن مشاهده می‌شود: «وام ازدواج شما را خریداریم». این موضوع درظاهر نشان می‌دهد که تسهیلات تکلیفی ازدواج، غیر از زوج‌های جوان، متقاضیان دیگری هم دارد؛ با این تفاوت که آنها می‌خواهند با این اقدام، به‌نوعی بانک‌ها را دور بزنند و تأکید هم می‌کنند که بانک‌ها نباید از این موضوع خبردار شوند!

وام ازدواج در یک نگاه

براساس تبصره۱۲ ماده واحده قانون بودجه امسال، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هریک از زوج‌هایی که تاریخ ازدواج آنها بعد از یکم فروردین۱۳۹۹ بوده، ۳۰۰میلیون تومان و برای زوج‌های زیر ۲۵سال و زوجه‌های زیر ۲۳سال، مبلغ ۳۵۰میلیون تومان است.

این تسهیلات با بهره ۴ درصدی و دوره بازپرداخت ده‌ساله است.

وام ازدواج به‌عنوان یکی از وام‌های انتقال‌ناپذیر، تحت هیچ شرایطی نباید منتقل شود.

هر فرد تنها یک‌بار می‌تواند از تسهیلات ازدواج استفاده کند و انتقال این وام، خلاف تعهدات بانکی محسوب می‌شود.

مشتریان متفرقه

بازار سیاهی که خریداران وام ازدواج به راه انداخته‌اند، در فضای مجازی هم داغ داغ است؛ کافی است سری به سایت‌هایی ازقبیل دیوار، شیپور و... بزنید تا با انواع واقسام آگهی خریدوفروش وام ازدواج مواجه شوید. یکی از افرادی که شماره اش را در یکی از تراکت‌ها نوشته است، می‌گوید: ما برایتان ضامن جور می‌کنیم تا تسهیلاتتان را به راحتی دریافت کنید.

او در پاسخ به این پرسش که مراحل خرید وام ازدواج چگونه است، بیان می‌کند: ما ضامن شما می‌شویم، به این شرط که سفته‌ای برای ضمانت بدهید. در مرحله بعد که موفق به دریافت تسهیلاتتان شدید، از مبلغ ۳۰۰میلیون تومان، ۵۰میلیون تومان برای خودتان است و مابقی را ما برمی داریم، پس از دریافت این مبلغ نیز سفته هایتان را به خودتان برمی گردانیم.

با شماره‌ای که در تراکت دیگری نوشته شده است، تماس می‌گیرم. صاحب این شماره در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا تمام اقساط را خودتان پرداخت می‌کنید یا باتوجه به برگشت ۳۰میلیون تومان از وام به متقاضی، او نیز باید بخشی از اقساط را پرداخت کند، می‌گوید: ما کار را برایتان آسان می‌کنیم؛ زیرا پرداخت تمام اقساط بر عهده ماست.

وقتی شماره بعدی را‌ می‌گیرم، خانمی جواب می‌دهد و‌ می‌گوید که‌ می‌تواند افرادی را معرفی کند که وام را‌ می‌خرند و ۸۰ میلیون تومان از ۳۰۰ میلیون تومان مبلغ تسهیلات را به خود وام گیرنده تحویل می‌دهند. او اگرچه درباره درصدی که خودش دریافت می‌کند چیزی نمی‌گوید، خرید وام ازدواج را منوط به دریافت سفته می‌داند.

دریافت وام ازدواج از زمان ثبت نام، به طور طبیعی حدود سه ماه طول می‌کشد، اما یکی از خریداران وام اذعان می‌کند که طی سی روز می‌تواند این وام را برایم بگیرد. او حتی تأکید می‌کند که از مبلغ ۳۰۰ میلیون تومانی، ۱۳۰ میلیون تومان به وام گیرنده می‌رسد و مابقی را خودش برمی دارد.

یکی دیگر از خریداران تأکید می‌کند که حتما به شعبه بانکی که او اعلام می‌کند، برای دریافت وام ازدواج بروم و از طریق کارمندی که‌ می‌شناسد، اقدامات لازم را انجام دهم تا سریع‌تر وام را تحویل بگیرم.

چرا وام را‌ می‌فروشند؟

چرا زوج‌های جوان به فکر فروش وام ازدواج خود می‌افتند؟ این پرسشی است که پاسخ‌های متفاوتی می‌تواند داشته باشد؛ یکی از دختران جوان که تجربه فروش وام ازدواجش را دارد، به خبرنگار شهرآرا می‌گوید: خانواده‌ام برای خرید جهیزیه به پول نقد نیاز داشتند و به دلیل نداشتن ضامن، مجبور شدم به پیشنهاد یکی از دوستانم، با یکی از خریداران این تسهیلات تماس بگیرم و با فروش بخشی از مبلغ وام، هم ضامن داشته باشم، هم بخشی از مبلغ وام را نقدا دریافت کنم.

جوان دیگری درباره فروش وام ازدواجش می‌گوید: من اقساط زیادی داشتم که باید پرداخت می‌کردم و دیگر امکان پرداخت قسط ازدواج، با وجود درصد سود پایینش را نداشتم، از این رو وامم را فروختم تا نگران پرداخت اقساط آن نباشم.

تخلف یا جرم؟

تأکید خریداران وام ازدواج به متقاضیان درباره اینکه بانک‌ها نباید متوجه خریدوفروش وام شوند، نکته‌ای است که باعث می‌شود به سراغ حمید هروی، وکیل پایه یک دادگستری، برویم تا ببینیم آیا اقدامی که خریداران تسهیلات ازدواج انجام می‌دهند، قانونی است یا خیر؟

او در این باره می‌گوید: خرید و فروش وام شاید درظاهر کار مردم را راه بیندازد، اما درواقع شغل کاذبی است که برخی افراد به آن روآورده‌اند.  هروی با بیان اینکه خرید وام ازدواج، تخلف است و با بررسی روش‌هایی که هرکدام از خریداران به کار می‌برند، می‌توان نوع تخلف را بررسی کرد، یادآوری می‌کند: این موضوع جرم محسوب نمی‌شود؛ زیرا برای آن در قانون، اصطلاحا جرم انگاری تعریف نشده است، اما درصد تخلف بودنش، محرز است.

جای خالی قانون

«قانون مدونی برای نظارت بر خریدوفروش وام ازدواج وجود ندارد». علی اسماعیلی، کارشناس بانکی، با بیان این جمله ادامه می‌دهد: این موضوع باعث شده است این رابط‌ها به صورت واضح و شفاف، خرید وام ازدواج را تبلیغ کنند.  این درحالی است که در سال‌های اخیر، بانک مرکزی بخشنامه‌های زیادی را در این باره منتشر کرده است که متن یکی از آن‌ها نشان می‌دهد بانک مرکزی از مشتریان خود، خواسته است برای اعطای هر نوع تسهیلات بانکی، به منظور ممنوعیت هرگونه نقل وانتقال امتیاز استفاده از این تسهیلات، در هر شکل، اعم از اعطای وکالت یا غیر آن، تعهدات لازم و کافی را درنظر بگیرند و از فروش وام خویش پرهیز کنند.

 البته بانک مرکزی در این بخشنامه اعلام کرده است که در صورت اطلاع از خریدوفروش تسهیلات بانکی یا انتشار آگهی‌های تبلیغاتی در این زمینه، بانک/ مؤسسه اعتباری، به فسخ قرارداد اقدام و دریافت کننده را ملزم به بازگرداندن اصل و سود و خسارات ناشی از عملکرد خارج از قرارداد، تا زمان تسویه خواهد کرد.

اسماعیلی در توضیح بیشتر می‌گوید: بخشنامه‌های زیادی را بانک مرکزی ابلاغ کرده است تا از انجام تخلف‌ها و کلاهبرداری‌های صورت گرفته جلوگیری شود، اما تا زمانی که سران قوا قانون مدونی را به صورت رسمی و قانونی تصویب نکنند، متخلفان به اقدامات خود ادامه می‌دهند.

او معتقد است شاید تنها راهکار شناسایی این متخلفان، این باشد که وقتی آن‌ها برای کسب اطلاعات از وام گیرنده به بانک مراجعه می‌کنند، کارمند بانک آن‌ها را شناسایی و ضمانت بیشتری در هنگام ارائه مدارک از آن‌ها دریافت کند به  گفته این کارشناس بانکی، تنها دستگاهی که‌ می‌تواند با این متخلفان برخورد جدی کند، نیروی انتظامی است که آن هم باید دستور را از مسئولان بالادستی کشور و طبق یک قانون مدون دریافت کند.

اسماعیلی وام ازدواج را جزو تسهیلات انتقال ناپذیر به غیر می‌داند و بیان می‌کند: وقتی وام برای متقاضیان واریز می‌شود، نظارتی برای اینکه این مبلغ برای هزینه‌های زندگی زوجین خرج شده یا برای واسطه‌ها و خریداران واریز شده است، صورت نمی‌گیرد و همین موضوع باعث سوءاستفاده متخلفان می‌شود.

در ادامه حتما بخوانید ضرب‌الاجل سازمان بازرسی به مدیران ۷ بانک درباره تسهیلات فرزندآوری | بانک‌های سامان، اقتصاد نوین و رسالت دارای بیشترین صف انتظار متقاضی

۵۱ درصد متقاضیان، وام ازدواج دریافت کرده‌اند

«از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا پایان آبان، بیش از ۸ میلیارد تومان تسهیلات ازدواج به متقاضیان در خراسان رضوی پرداخت شده است». این جمله را احمد صالح نژاد، سرپرست معاونت جوانان اداره کل ورزش وجوانان استان، بیان می‌کند؛ به عبارت دیگر در این مدت زمان، بیش از ۵۱ درصد از متقاضیان در خراسان رضوی، تسهیلات ازدواج را دریافت کرده‌اند.

او با اشاره به اینکه این آمار‌ها هر ماه مستقیم از بانک مرکزی به معاونت جوانان ادارات کل ورزش وجوانان استان‌های مختلف کشور اعلام می‌شود، می‌افزاید: تعداد کل ثبت نام کنندگان وام ازدواج در خراسان رضوی، از ابتدای امسال تا پایان آبان، ۵۷ هزارو ۹۹۳ نفر بوده است. باتوجه به آمار کشوری در پرداخت تسهیلات ازدواج به زوجین، سهم خراسان رضوی از این نظر، نسبت به کل کشور، ۹/۶ درصد است.

مهدی متقی فر، مدیرکل دفتر برنامه ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان، نیز آذر امسال با بیان اینکه رویکرد پرداخت وام ازدواج با همکاری بانک مرکزی ادامه دارد، تأکید کرده بود: وضعیت پرداخت وام در همه استان‌ها فعال است و استان‌های خراسان رضوی، اصفهان، آذربایجان شرقی، فارس، آذربایجان غربی، مازندران، البرز، خوزستان، گیلان و کرمان از نظر دریافت تسهیلات ازدواج در رتبه بهتری قرار دارند.

این نکته را هم باید اضافه کرد که با توجه به تبصره۱۲ ماده واحده قانون بودجه امسال که توضیحاتش را در مقدمه بیان کردیم، دولت در لایحه خود پیشنهاد کرده بود شیوه پرداخت وام ازدواج در سال آینده با تغییراتی همراه باشد؛ براساس متن لایحه دولت، بانک مرکزی مکلف بود به میزانی که هیئت عالی بانک مرکزی تا پایان فروردین مصوب می‌کند، سهم بانک‌ها از تسهیلات قرض الحسنه نظیر قانون جوانی جمعیت را از محل سپرده‌های قرض الحسنه اعم از جاری و پس انداز شبکه بانکی، پس از کسر سپرده قانونی بابت تسهیلات قرض الحسنه ازجمله اشتغال، ازدواج، فرزندآوری، ودیعه، خرید یا ساخت مسکن ایثارگران، از طریق بانک‌های عامل، معین و ابلاغ کند.

دلایل فروش وام ازدواج

• ناتوانی در ارائه ضامن معتبر به بانک
• مشکلات مالی و ناتوانی در پرداخت اقساط ماهیانه
• نیاز فوری به مبلغی کمتر از وام و در زمانی کوتاه‌تر
• بی‌رغبتی به درگیر شدن با فرایند‌های بانکی و پرداخت اقساط